Ludzie łączą się w pary, tworzą związki, grupy wsparcia i nawiązują przyjaźnie. Jest to podstawa naszej cywilizacji. Czy byłoby to możliwe, gdyby nasze ego wygrywało z wrażliwością i chęcią dzielenia się? Zapewne nie! Dzielenie się to umiejętność społeczna, której każdy z nas się uczy. Dziecko rozwija te kompetencje w pierwszych latach życia. Nie jest to jednak naturalny odruch, lecz proces, który wymaga czasu, odpowiedniego podejścia rodziców oraz ich cierpliwości. Co istotne, dzielenie się nie powinno być obowiązkiem – dziecko powinno uczyć się tego w sposób świadomy i dobrowolny, odkrywając radość płynącą ze wspólnej zabawy i relacji z innymi. Zapraszamy na lekturę i informacje na temat: Jak nauczyć dziecko dzielenia się zabawkami?
Spis treści
- Dlaczego warto uczyć dziecko dzielenia się zabawkami?
- Rozwój psychologiczny dziecka a dzielenie się
- Jak wspierać dziecko w nauce dzielenia się?
- Najczęstsze błędy rodziców w nauce dzielenia się
- Przykłady bajek i książek o dzieleniu się
- Współczesne podejścia do wychowania a nauka dzielenia się
- Trudna sztuka dzielenia się
Dlaczego warto uczyć dziecko dzielenia się zabawkami?
Nauka dzielenia się ma ogromne znaczenie nie tylko w dzieciństwie, ale także w dorosłym życiu. Oto kluczowe korzyści wynikające z tej umiejętności:
- Rozwój empatii – dziecko uczy się dostrzegać potrzeby innych, co przekłada się na lepsze relacje społeczne.
- Umiejętność współpracy – dzielenie się pomaga zrozumieć, że osiąganie celów często wymaga wspólnego działania i kompromisu.
- Lepsze funkcjonowanie w grupie – w przyszłości dziecko będzie lepiej radzić sobie w szkole, pracy i życiu społecznym.
- Budowanie pozytywnych relacji – osoby, które w dzieciństwie nauczyły się dzielić, mają większą łatwość w nawiązywaniu i utrzymywaniu przyjaźni.
- Poczucie satysfakcji – pomaganie innym i dzielenie się wywołuje pozytywne emocje, co wpływa na większe poczucie szczęścia.
Psycholog Daniel Goleman, autor książki Inteligencja emocjonalna, podkreśla, że zdolność do współdzielenia i współpracy odgrywa istotną rolę w sukcesie zawodowym i osobistym. Osoby, które potrafią współpracować i dostrzegać potrzeby innych, są bardziej cenione w środowisku pracy i w relacjach międzyludzkich.
Rozwój psychologiczny dziecka a dzielenie się
Psychologia rozwojowa podkreśla, że dzieci w wieku 1-3 lat przechodzą etap egocentryzmu. Jak zauważył Jean Piaget, wybitny psycholog rozwojowy, w tym okresie dziecko postrzega świat wyłącznie ze swojej perspektywy. Dopiero między 3. a 5. rokiem życia rozwija się umiejętność dostrzegania uczuć innych i rozumienia idei współdzielenia.
Dr Laura Markham w książce Spokojni rodzice, szczęśliwe dzieci zaznacza, że przymuszanie do dzielenia się może prowadzić do frustracji i buntu. Zamiast tego warto stawiać na modelowanie zachowań i rozwijanie empatii.
Jak wspierać dziecko w nauce dzielenia się?
Daj dobry przykład
Dzieci uczą się przez naśladowanie. Jeśli rodzic pokazuje, że dzieli się swoimi rzeczami (np. jedzeniem, narzędziami, książkami), dziecko naturalnie zacznie robić to samo. Możesz mówić: „Zobacz, dzielę się z tobą moją czekoladą, bo chcę, żebyś też się cieszył”.
Unikaj zmuszania
Przymuszenie dziecka do oddania zabawki często kończy się płaczem i poczuciem niesprawiedliwości. Zamiast tego można powiedzieć: „Zobacz, Antek chciałby pobawić się twoim autkiem. Może wymyślicie sposób, aby bawić się razem?”.
Wykorzystaj zabawy uczące współpracy
Gry zespołowe i zabawy wymagające współpracy (np. układanie puzzli, budowanie z klocków) uczą dzieci, że działając wspólnie, można osiągnąć więcej.
Używaj języka emocji
Zamiast mówić „Podziel się, bo tak trzeba”, warto powiedzieć „Zobacz, Staś jest smutny, bo też chciałby się pobawić. Jak myślisz, co możemy zrobić?”. W ten sposób uczymy dziecko empatii.
Pozwól dziecku decydować
Warto wprowadzić zasadę: „Nie musisz się dzielić, ale możesz”. Dzięki temu dziecko poczuje, że ma kontrolę nad sytuacją i będzie chętniej dzieliło się z innymi.
Najczęstsze błędy rodziców w nauce dzielenia się
Zmuszanie dziecka do oddawania zabawek – wywołuje opór i może prowadzić do niechęci wobec dzielenia się w przyszłości. Jeżeli dziecko dostało w prezencie zabawkę i jest do niej przywiązane, to zdecydowanie nie powinno się zmuszać je do oddania komukolwiek.
Błąd: „Natychmiast oddaj zabawkę, bądź grzeczny!”
Lepsze rozwiązanie: „Zobacz, Kubuś też chciałby się pobawić. Może wymyślicie sposób, żeby bawić się razem?”
Zawstydzanie („Bądź grzeczny, podziel się!”) – dziecko czuje się winne zamiast rozumieć, dlaczego warto się dzielić.
Błąd: Dziecko czuje się winne zamiast rozumieć, dlaczego warto się dzielić.
Lepsze rozwiązanie: „Zosia wygląda na smutną, bo chciałaby też się pobawić. Może masz pomysł, jak jej pomóc?
Brak konsekwencji – jeśli raz zmuszamy dziecko do dzielenia się, a innym razem pozwalamy mu odmawiać, wprowadza to chaos w jego rozumieniu zasad.
Błąd: Raz zmuszamy dziecko do dzielenia się, innym razem pozwalamy mu odmawiać – dziecko nie rozumie, jaka jest zasada.
Lepsze rozwiązanie: Konsekwentnie stosować zasadę: „Nie musisz się dzielić, ale warto to robić, bo wtedy wszyscy są szczęśliwsi.”
Niepokazywanie dobrego przykładu – jeśli dziecko nie widzi, że rodzice dzielą się swoimi rzeczami, trudno mu zrozumieć sens tej zasady.
Błąd: Rodzic nie dzieli się swoimi rzeczami, a wymaga tego od dziecka.
Lepsze rozwiązanie: Rodzice powinni sami pokazywać, jak chętnie dzielą się z innymi.
Nieuznawanie granic dziecka – warto zaakceptować, że nie zawsze musi się dzielić i dać mu czas na rozwój tej umiejętności.
Błąd: Zmuszanie dziecka do oddania ukochanej zabawki.
Lepsze rozwiązanie: „To twoja ulubiona zabawka i rozumiem, że nie chcesz jej oddać. Może wybierz inną, którą podzielisz się z kolegą?”
Przykłady bajek i książek o dzieleniu się
Czytanie książek to świetny sposób na naukę poprzez historie. Oto kilka pozycji, które mogą pomóc dziecku zrozumieć wartość dzielenia się:
- „Franklin i prezent świąteczny” – Paulette Bourgeois – historia żółwika, który uczy się, jak miło jest dzielić się z innymi.
- „Miś Tuliś dzieli się wszystkim” – David Melling – ciepła opowieść o tym, że dzielenie się może być radosne.
- „To moje! Czyli o tym, jak trudno się dzielić” – Rachel Bright – zabawna historia pomagająca zrozumieć, dlaczego warto się dzielić.
- „Bardzo głodna gąsienica” – Eric Carle – wciągająca historia, która uczy nie tylko o jedzeniu, ale także o wartościach społecznych.
Współczesne podejścia do wychowania a nauka dzielenia się
Nowoczesne metody wychowawcze, takie jak pedagogika Montessori czy wychowanie bliskości, kładą nacisk na naturalny rozwój umiejętności społecznych. Dr Maria Montessori uważała, że dzieci najlepiej uczą się poprzez doświadczenie. Dlatego w przedszkolach Montessori dzieci same decydują, kiedy chcą się czymś podzielić, a nauczyciele pełnią rolę przewodników.
Jesper Juul, autor książki Twoje kompetentne dziecko, podkreśla, że dzieci nie powinny być zmuszane do ustępstw. Zamiast tego należy budować atmosferę wzajemnego szacunku, w której naturalnie pojawia się gotowość do współpracy. Wówczas jest szansa, że nawet ulubiona przytulanka, będzie mogła posłużyć jako łącznik przyjaźni pomiędzy maluszkami.
Trudna sztuka dzielenia się
Nauka dzielenia się to długotrwały proces, który wymaga zrozumienia i cierpliwości. Kluczowe jest, aby dziecko miało swobodę w podejmowaniu decyzji i dostrzegało korzyści płynące ze współpracy. Rodzice, poprzez dawanie przykładu, wspieranie empatii i organizowanie sytuacji sprzyjających współdziałaniu, mogą skutecznie pomóc dziecku w rozwijaniu tej cennej umiejętności.